Naoberschap: wat is de definitie en wat betekent het écht?

Naoberschap, naoberskop, naoberschop; het zijn zomaar een paar synoniemen van een woord dat verweven is met het Oosten van Nederland. Maar wat betekent naoberschap nu in letterlijke zin en wat houdt het in in de praktijk? En wat is eigenlijk een zogenoemde naober?

Naoberschap, ook wel bekend als naoberschop, naoberskop, betekent letterlijk vertaald nabuurschap. En zoals het woord wellicht al doet vermoeden, draait het hier om buren in een gemeenschap. Buren in letterlijke zin, maar ook zeker in de breedste zin van het woord. De term naoberschap - of één van de variaties daarop - is nauw verweven met het Oosten van ons land. Naoberschap is een term die vrijwel iedereen in de Achterhoek, Twente, Drenthe of Salland wel kent. En in veel gebieden wordt ook - anno 2023 - nog steeds veel waarde gehecht aan het naoberschap.

Wat is naoberschap?

Naoberschap is een sociale verhouding, vaak binnen een kleine- en/of boerengemeenschap. Het houdt in dat men naar elkaar omkijkt, voor elkaar klaarstaat en elkaar bijstaat met raad en daad. Een oogje in het zeil houden. Elkaar een schouder bieden als dat nodig is. Een praatje maken. Oprecht geïnteresseerd zijn en de helpende hand uitsteken. Dat alles valt onder wat ze in het Oosten het naoberschap, naoberschop of naoberskop noemen. Feitelijk is het een ruime en intensieve vorm van burenhulp, maar dan breder uitgevoerd dan enkel voor je letterlijke buren.

Waarom vooral naoberschap in het Oosten?

Het is niet dat naoberschap exclusief is gereserveerd voor het oostelijke deel van Nederland. Sterker nog: het gaat verder dan onze landsgrenzen. De term is ook bekend in sommige streken van Duitsland, zoals Grafschaft en Bentheim. Toch wordt er in de praktijk wel het meest handen en voeten gegeven aan deze term in het Oosten. Naoberschap is namelijk vaak onotbeerlijk voor boederijen en dorpen die niet altijd kunnen rekenen op goede openbare voorzieningen. Men helpt elkaar in die gevallen. Met name voor ouderen is naoberschap ontzettend belangrijk én waardevol.

Wat of wie is een naober?

Naoberschap kan niet bestaan zonder de zogenoemde Naobers. Dit zijn mensen, meestal buren of nabijwonenden, die onderdeel uitmaken van een kleine gemeenschap. Deze gemeenschap is dan weer de basis voor het naoberschap. Vaak heb je ook nog een naoste naober of een eerste naober. Dit is over het algemeen de meest nabije buur. Vaak wordt de naoste naober ook gevraagd om bijvoorbeeld de planten water te geven tijdens een vakantie of een oogje in het zeil te houden. In sommige gevallen regelt deze naober ook namens de rest van de naobers een ooievaar als er een kind is geboren of een rouwkrans als er iemand is overleden.

Geen naoberschap zonder naobers

Het naoberschap, een kleine sociale gemeenschap waarin men naar elkaar omkijkt, kan dus niet bestaan zonder naobers. Je hebt naobers, ofwel betrokken buren, nodig om een hecht naoberschap te kunnen creeëren. Vaak is hier geen initiatiefnemer voor nodig. In het Oosten van het land is de naoberplicht nog behoorlijk ingebakken, waardoor er vanzelf een hecht naoberschap ontstaat. En dat is iets moois. Iets om trots op te zijn.